Hars aanbrengen: tips en tricks?

Je strijkstok voor de eerste keer inharsen is vaak een grote stap voor de beginnende strijker. Wanneer het oefenen en opbouwen van een mooie klank nog een echte zoektocht is, kan het aanbrengen van hars aanvoelen als iets wat je vol vertrouwen kan uitvoeren.

Maar ook hier kunnen enkele tips je helpen om de werkwijze te verfijnen en het aanbrengen van hars tot een kunst te maken, onderdeel van een dagelijkse (of meerdaagse) routine. Het harstype, de hoeveelheid en de frequentie waarmee je de hars aanbrengt kunnen van grote invloed zijn op de geluidskwaliteit en het plezier van het spel, of het nu viool, altviool, cello, contrabas of een ander instrument uit de uitgebreide strijkersfamilie betreft.

Na verloop van tijd zal je automatisch aanvoelen hoeveel hars je nodig hebt en wanneer het tijd is om je harsblokje opnieuw boven te halen. Het hangt af van een groot aantal factoren en de ene persoon zal al vaker zijn of haar strijkstok moeten inharsen dan de andere. Maar vooraleer je dat intuïtief onder de knie hebt, kunnen enkele tips je alvast helpen.

De juiste hars kiezen voor je instrument, strijkstok en klimaat

Ongeharste boogharen zijn glad, als je ermee probeert te spelen zal er niet veel klank uitkomen. Hars voegt de noodzakelijke grip toe. Niettemin is de harskeuze van groot belang. Het is een natuurlijk product, gemaakt van de sappen van verschillende naaldbomen. Er is hars in een hele regenboog van kleuren: van lichte, bijna gele hars, tot extreem donkere, bijna zwart en alle schakeringen daartussenin. Donkere hars is normaal gezien plakkeriger, beter geschikt voor grote en lagere strijkinstrumenten, zoals cello en contrabas. Violisten en altviolisten gebruiken meestal de lichter gekleurde hars, voor een betere en lichtere articulatie op de hogere snaren. Staar je echter niet blind op de kleuren. Een persoonlijke keuze maak je door te experimenteren, het kan zijn je dat je als violist gebaat bent met een zeer plakkerige hars en vice versa.

Ook je omgeving en het seizoen spelen een factor. In een warme zomer kan de luchtvochtigheid heel hoog zijn, waardoor je snaren anders reageren. Je hebt dan minder hars, of een lichtere versie, nodig. In de winter gebeurt er vaak het tegenovergestelde - wanneer er in binnenruimtes een droge lucht heerst - zodat je een plakkerigere, donkerdere hars nodig hebt. Maar ook hier hangt het af van je persoonlijke voorkeur.

Je strijkstok harsen

1. Span je strijkstok op (zoals je normaal gezien speelt). Een ongespannen strijkstok inharsen kan de haren beschadigen.
   

2. Zet je duim aan de slof, om een buffer te creëren zodat het harsblokje zeker niet tegen het ijzertje botst. Dit om te voorkomen dat er schilfers van het harsblokje afspringen.
   

3. Zet het harsblokje aan de slof en ga in een vlotte, langzame beweging naar de punt en terug. Herhaal dit enkele keren. Belangrijk is om hierbij wat druk te gebruiken. De hars moet over de gehele lengte van de haren consistent aangebracht worden, zo regelmatig mogelijk. Een 'tremolo' beweging aan de punt en aan de slof, zoals je vaak ziet, is nergens voor nodig. Aan de slof heb je het meeste gewicht - van je hand en arm - en dus onwenselijk om daar nog eens éxtra grip te creëren. Aan de punt moeten we vaak zacht spelen, die typische, mooie strijkersklank. Dit gaat lastig worden als je daar een grote dosis hars hebt.
   Meestal is drie keer over en weer gaan voldoende, maar sommige muzikanten hebben meer of minder nodig, naargelang hun speelstijl en instrumentarium.

   
   

   ➔

4. Berg je hars terug in het doosje op, goed ingepakt, om hem zo goed mogelijk te bewaren en uitdrogen te voorkomen (want ja, de meeste hars degradeert over tijd!)

5. Geniet van je ultiem geharste strijkstok!

Tips

• Raak NOOIT de haren van je strijkstok met je vingers aan. Het vet dat op je op die manier overbrengt, zorgt ervoor dat de hars zich niet optimaal kan hechten.

• Draai je harsblokje (indien je een ronde hebt) elke harsbeurt een beetje, om elke vierkante millimeter van het oppervlak optimaal te gebruiken. Als je altijd in dezelfde richting harst, krijg je groeven. Dit maakt het op de duur lastig om de hars homogeen aan te brengen om je strijkstok.

• Kuis na elke speelsessie het stof van de snaren, je instrument en het hout van de strijkstok met een droge doek (bij voorkeur een microvezeldoekje). Aangekoekte snaren reageren veel trager, en dit kan je articulatie en klank sterk degraderen. Hars die op je instrument blijft liggen, zal na verloop van tijd een harde laag vormen, die nog moeilijk te verwijderen valt.

• Normaal gezien heb je een nieuwe harsbeurt nodig elke 4 tot 6 uur. Je zal op de duur zelf aanvoelen wanneer je te weinig hars op je strijkstok hebt.

• Om een ideale spreiding van je hars te bekomen, kan je eens experimenteren met handige hulpmiddeltjes, zoals de Cecilia rosin spreader.

Wanneer heb je genoeg hars?

• Geen hars

Met een nieuwe strijkstok of een verse beharing zal je meestal ongeharst haar op hebben liggen. Het is onmogelijk om met een normale druk hier een mooie, stabiele toon te krijgen, laat staan te articuleren. De klank is zeer klein en miezerig en de stok heeft de neiging alle kanten op te gaan.

• Te weinig hars

Wanneer je een beetje hars opdoet, of al lang aan het spelen bent zonder een nieuwe harsbeurt, zal je merken dat de klank inconsistent wordt. Je moet veel druk gebruiken om een stabiele toon te creëren. Met name snaarwisselingen zijn zeer lastig om goed te articuleren

• De ideale hoeveelheid hars

De strijkstok zal een mooie, warme toon creëren, consistent over alle snaren.

• Te veel hars

Wanneer je te veel hars op je strijkstok hebt, zal je je na enkele noten bevinden in een witte wolk stof. Je klank is hard en krassend en de strijkstok voelt 'plakkerig' aan als je hem over de snaren beweegt.

Voor je het weet, wordt het optimaal harsen van je strijkstok deel van jouw routine! Bekijk zeker ons uitgebreide assortiment aan verschillende hars!